އަދުގެ ޚާއްސަ


ޢަބްދުﷲ ފާރޫޤު ޙަސަން

އާ އަހަރު ފާހަގަކުރުމުގެ ރަސްމިއްޔާތު ފެށިފައިވަނީ މީލާދީން ނަވާރަވަނަ ސައްތައިގައެވެ. ސައްތައިގެ ފެށުމުގައެވެ. މިކަންތައް ފަށައިގަތީ އިނގިރޭސިވިލާތުގެ ކަނޑުގެ ސިފައިންގެ (ރޯޔަލް ނޭވީގެ) ޒުވާނުންނެވެ. ރޯޔަލް ނޭވީގެ ޒުވާނުން ޙަޔާތުގެ ގިނަ ދުވަސްތައް ހޭދަކުރަނީ ކަނޑުމަތީގައެވެ. ހަނގުރާމަ މަތީ އުޅަނދު ފަހަރުގެ ފޫހި ދަތުރުތަކުގެ ސަބަބުން ވަރުބަލިވުމުން އެބައިމީހުން މަސައްކަތްކުރަނީ މަނަވަރު ފަހަރުގެ ތެރެއިން ހިތްހަމަޖެހޭފަދަ ކަންތައްތަކެއް ފެނޭތޯއެވެ. އެގޮތުން އެމީހުން އެކިއެކި ހަފުލާތައް ބާއްވައެވެ. ރާބޮއެވެ. ނަށައެވެ. ވަރުބަލިވުމުން ވެއްޓި ނިދީގެ ދުނިޔެއަށް ވަދެވޭތޯ މަސައްކަތް ކުރެއެވެ. ވިދިގެން އަންނަ ދުވަހު ލޯހުޅުވާލާއިރު އަނެއްކާވެސް ލޮލުކޮޅަށްގޮސް އޮބާލާފައިވާތީ ފެންނަނީ މާސިންގާ ކަޑެވެ. އެކަނޑުގެ ބިރުވެރިކަމާއި ޠޫފާންތަކެވެ. ގަދަވަޔާއި ވިއްސާރައިގައި ރުޅިއައިސްގެން ޙަމަލާދޭ ބިޔަ ރާޅުތަކެވެ.


 މުޚުތާރު ޢަބްދުއްރާޙުމާނު - ނޫރާނީގެ ށ. މިލަންދޫ

އަތުން ޙަރަކާތް ނުކޮށް ހުއްޓާ،  ވަތަށް ބިން އަޑި ފުށުންޖެހިފާ،
މަތުން ރައްބީގެ ރަޙު ލިބިގެން،  އަތަށް ހުރިހާ މުތެއްވެރިގެން،

                 ކަލާކޯއޭ ލިބިއްޖިއްޔާ!

އާދަމް ނަޞީރު އިބްރާހީމް/ތޮއްޑޫ

ގަލޭ މި ދަންނަވަނީ ހިރިގަލުގެ ވާހަކައެވެ. މޫދުން ނަގައިގެން ގެދޮރު ޢިމާރާތް ކުރަން ބެނުން ކޮށް އުޅުނު ގަލުގެ ވާހަކަ އެވެ. ތަންތަން ރޭނުމަށްޓަކައި،  ކުރީ ޒަމާނުގައި ދިވެހިން ބޭނުން ކުރަނީ މި ފަދަ ގަލެވެ. ބޮޑެތިހެން ހީވާ ހިރިތައް މޫދުން އެއްގަމަށް ގެނެސް ގެންނެވެ.  ކޯރާޑިން ތަޅައި ކުދި ކޮށްގެންނެވެ.  ގެދޮރު އެޅުމަށްޓަކައެވެ.  ފާރު ރޭނުމަށްޓަކައެވެ.  

މި ހިސާބުން ތިޔަ ބޭފުޅުންގެ ހިތްޕުޅުގައި ދެ ސުވާލެއް އުފެދުން އެކަށީގެން ވެއެވެ. ފުރަތަމަ ސުވާލަކީ، ދެން އެހެން ވިއްޔާ ބަނޑު ބަލަކީ ކޮބައި ހެއްޔެވެ؟ ދެވަނަ ސުވާލަކީ ބަހުގެ ބަނޑު ގަލަކީ ކޮބައިތޯ އުފެދޭ ސުވާލެވެ.

8 ނޮވެމްބަރު (ހޯމަ) އާ ގުޅޭ..

{އަސްތާ! އެމަންޒަރު! ވާހް! ވާހް! ތިޔައިން އެއްވެސް ބޭފުޅަކު، ބައިސްކޯފުގެ "މިކީ މައުސް" ފީތާއެއްގައި، ބޮކެއް އަހެއްގެ މައްޗަށް އަރައިގެން، ހަނިކޯރެއްގެ މަތީން ދެފަރާތަށް ފުމެފުމެ އިންދާ، ދެކެވަޑައިގެންނެވި ހަނދުމަފުޅު ހުރިތޯއެވެ؟}

ސުމުއްވުލްއަމީރު އަލްމަރުޙޫމު މުޙަންމަދު އަމީން ދޮށިމޭނާކިލެގެފާނު

އާދެ! "ޑަންގީ" ދުވަމުން ދުވަމުން އެބަދެއެވެ. ކުރީ ރެއިގެ ނިންޖާއި އެދުވަހުގެ ވަރުބަލިކަމުގެ ސަބަބުން، އެރޭގެ ފަތިސްއަތަށް އެޅުމާއިއެކު، ވަރަށް ރަނގަޅަށް ނިދޭގޮތް ވެއްޖެއެވެ. ހޭލެވުނީ، އަނެއްދުވަހުގެ އިރު އުދަރެހުން އަރައަރާ ހުއްޓައެވެ. އެއިރު މާލެއަތޮޅުގެ ބައެއް ރަށްރަށް ފެންނާން ހުއްޓެވެ. އެންމެ ރަނގަޅަށް ބޯޓް ދުވާވަރަށް ވައިރޯޅިޖެހެއެވެ. ވައިޖެހެނީ ދެކުނުންނެވެ. އެދުވަހު މެންދުރުން އަނބުރާ ތިނެއްޖެހިއިރު،
Print

ސިޙުރުން ސަލާމަތްވުމަށްޓަކައި އަޅަންޖެހޭ ފިޔަވަޅުތައް

ޝާޢިއުކުރީ ޢަބްދުލްމުޢީދު ޙަސަން . ހިމެނޭބަޔަކީ އެހެނިހެން


ތަރުޖަމާ: ޢަބްދުލްމުޢީދު ޙަސަން


ސިޙުރު ޖެހުމުގެ ކުރިން އެއިން ސަލާމަތްވުމަށްޓަކައި ކުރަންޖެހޭ ކަންތައްތަކެއް ވެއެވެ. އެ ކަންތައްތަކަކީ:


1. މާތް ﷲ އަށް ވަކީލުކުރުން: އެކަލާނގެ ޙަޟުރަތަށް ވަކީލުކޮށްފި މީހެއްގެ މައްޗަށް އެކަލާނގެ ޢިނާޔަތްތެރިކަމާއި ރައްކާތެރިކަން ލައްވާނެއެވެ. (وَمَنْ يَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ) (އައްޠަލާޤު: 3) މާނައީ، "އަދި ﷲ އަށް ވަކީލުކުރާ މީހާ (ދަންނާށެވެ!) ފަހެ، އޭނާއަށް އެކަލާނގެ ފުދެއެވެ."


2. ހެނދުނާއި ހަވީރުގެ ޒިކުރުތައް ކިއުން. އެ ޒިކުރުތަކަކީ:

o އިޚުލާޞް، ފަލަޤި، ނާސް ތިން ސޫރަތް: ކީރިތި ރަސޫލާ (صلى الله عليه وسلم) ގެ ސުންނަތުގައި ވާރިދުވެފައިވަނީ، މިއިން ކޮންމެ ސޫރަތެއް، ހެނދުނު ތިންފަހަރު، ހަވީރު ތިންފަހަރު ކިޔެވުމަށެވެ.

o ސިޙުރު ބާޠިލުކުރާ ޒިކުރު ކިއުން: އެ ޒިކުރަކީ، أَعُوذُ بِكَلِمات اللَّهِ التَّامَّاتِ مِنْ شَرِّ مَا خَلَقَ މިއެވެ. ދަތުރުވެރިޔަކު، މަންޒިލަކަށް ފޭބުމަށްފަހު، މި ޒިކުރު ކިޔައިފިނަމަ، އޭނާ އެތަނުން ފުރައްޖައުމަށް ދާންދެން، އޭނާއަށް ގެއްލުމެއް ނުލިބޭނެ ކަމަށް ކީރިތި ރަސޫލާ (صلى الله عليه وسلم) ގެ ޞައްޙަ ސުންނަތުން ސާބިތުވެފައި ވެއެވެ.

o ހެނދުނުގެ ދުޢާ ކިއުން: ހެނދުނުގެ ދުޢާއަކީ، أَصْـبَحْنا وَأَصْـبَحَ المُـلْكُ لله وَالحَمدُ لله ، لا إلهَ إلاّ اللّهُ وَحدَهُ لا شَريكَ لهُ، لهُ المُـلكُ ولهُ الحَمْـد، وهُوَ على كلّ شَيءٍ قدير ، رَبِّ أسْـأَلُـكَ خَـيرَ ما في هـذا اليوم وَخَـيرَ ما بَعْـدَه ، وَأَعـوذُ بِكَ مِنْ شَـرِّ هـذا اليوم وَشَرِّ ما بَعْـدَه، رَبِّ أَعـوذُبِكَ مِنَ الْكَسَـلِ وَسـوءِ الْكِـبَر ، رَبِّ أَعـوذُبِكَ مِنْ عَـذابٍ في النّـارِ وَعَـذابٍ في القَـبْر މިއެވެ. މިނޫން ދުޢާތައް ވެސް ވެއެވެ.

o ހަވީރުގެ ދުޢާ ކިއުން: ހަވީރުގެ ދުޢާއަކީ، أَمْسَيْـنا وَأَمْسـى المـلكُ لله وَالحَمدُ لله ، لا إلهَ إلاّ اللّهُ وَحدَهُ لا شَريكَ لهُ، لهُ المُـلكُ ولهُ الحَمْـد، وهُوَ على كلّ شَيءٍ قدير ، رَبِّ أسْـأَلُـكَ خَـيرَ ما في هـذهِ اللَّـيْلَةِ وَخَـيرَ ما بَعْـدَهـا ، وَأَعـوذُ بِكَ مِنْ شَـرِّ هـذهِ اللَّـيْلةِ وَشَرِّ ما بَعْـدَهـا ، رَبِّ أَعـوذُبِكَ مِنَ الْكَسَـلِ وَسـوءِ الْكِـبَر ، رَبِّ أَعـوذُبِكَ مِنْ عَـذابٍ في النّـارِ وَعَـذابٍ في القَـبْر  މިއެވެ. މިނޫން ދުޢާތައް ވެސް ވެއެވެ.


3. ގޭގައި، ބަޤަރާ ސޫރަތް ކިޔެވުން: ބަޤަރާ ސޫރަތް ކިޔަވާ ގެއަކާ ޖިންނި ޝައިޠާނުން ގާތްނުވާނެ ކަމަށް ކީރިތި ރަސޫލާ (صلى الله عليه وسلم) ޙަދީޘްކުރައްވާފައި ވެއެވެ. އަދި އެގޭގައި ދިރިއުޅޭ ބަޔަކަށް ސިޙުރުހެދުމުގެ ކުޅަދާނަކަން، ސިޙުރުވެރިންނަށް ލިބިގެން ނުވާކަމަށް ވެސް އެ ޙަދީޘްފުޅުގައި ވެއެވެ.


4. ފާޚާނާއަށް ވަންނައިރު ކިޔާ ދުޢާ ކިއުން: ފާޚާނާއަށް ވަންނައިރު ކިޔާނީ، بِسْمِ الله  اللّهُـمَّ إِنِّـي أَعـوذُ بِـكَ مِـنَ الْخُـبْثِ وَالْخَبائِث މިފަދައިންނެވެ. (ފާޚާނާއަށް ވަންނަން ދާއިރު، ފެންނަ ހިސާބުގައި މި ދުޢާ ލިޔެފައި ބެހެއްޓުމަކީ، މި ދުޢާ ކިއުމަށް ބާރުއެޅުމުގެ ގޮތުން ކުރެވިދާނެ ކަމެކެވެ.)


5. ނިދުމުގެ ކުރިން އާޔަތުލްކުރުސިއްޔު ކިޔެވުން: މިކަންކުރުމަކީ، ޝައިޠާނުންގެ ކިބައިންނާއި ގެއްލުންދެނިވި ކޮންމެ ކަމަކުން ސަލާމަތްވާނެ ކަމެއް ކަމަށް، ކީރިތި ރަސޫލާ (صلى الله عليه وسلم) ޙަދީޘްކުރައްވާފައިވެއެވެ.


6. ދުވާލާއި ރޭގަނޑުގައި އާޔަތުލްކުރުސިއްޔު ކިޔެވުން.


7. لا إلهَ إلاّ اللّهُ وحدَهُ لا شريكَ لهُ، لهُ المُـلْكُ ولهُ الحَمْد، وهوَ على كلّ شَيءٍ قَدير މި ތަސްބީޙަ، ކޮންމެ ދުވަހަކު ސަތޭކަފަހަރު ކިޔެވުންމަތީ ދެމިހުރުން. ކީރިތި ރަސޫލާ (صلى الله عليه وسلم) ގެ ސުންނަތުން އެނގޭ ގޮތުގައި، މި ކަން ކޮށްފި މީހަކަށް ކޮންމެ ދުވަހަކު، ދިހަ އަޅުން މިނިވަން ކުރުމުގެ ދަރުމަ ދެއްވާނެއެވެ. އަދި އޭނާއަށް ސަތޭކަ ހެޔޮކަން ލިއުއްވައި އޭނާގެ ކިބައިން ސަތޭކަ ފާފަ ނެތިކުރައްވާނެއެވެ. އަދި އެ ދުވަހުގެ ދުވާލުގައި ޝައިޠާނުންގެ ކިބައިން އޭނާ ސަލާމަތްކުރައްވާނެއެވެ.


8. ގެއިން ނުކުންނަމުން ކިޔާ ދުޢާ ކިއުން މަތީ ދެމިހުރުން: އެ ދުޢާ އަކީ، بِسْمِ اللهِ ، تَوَكَّلْـتُ عَلى اللهِ وَلا حَوْلَ وَلا قُـوَّةَ إِلاّ بِالله މިއެވެ.


9. ޖަމާޢަތުގައި ފަތިސް ނަމާދުކުރުމަށް ރައްކާތެރިވުން: ކޮންމެ ދުވަހަކު، ޖަމާޢަތުގައި ފަތިސް ނަމާދު ކޮށްފި މީހާ ވާނީ، މާތް ﷲ ގެ ރިޢާޔަތްތެރިކަމުގައި ކަމަށް، ކީރިތި ރަސޫލާ (صلى الله عليه وسلم) ޙަދީޘްކުރައްވާފައި ވެއެވެ. މާތް ﷲ ގެ ޚާއްޞަ ރިޢާޔަތްތެރިކަމުގެ ދަށުގައިވާ މީހަކާ، ޝައިޠާނުންނަށް ކާރިއެއް ނުވެވޭނެއެވެ. އަދި ސިޙުރުވެރިން ހަދާ ސިޙުރެއް ވެސް ނުޖެހޭނެއެވެ.


10. ކޮންމެ ދުވަހަކު ހެނދުނު ހަތް އޮށް ކަދުރު ކެއުން: މޮޅުއިތުރުކަން ބޮޑީ މަދީނާގެ ކަދުރު ކެއުމެވެ. މަދީނާގެ ކަދުރު ނުލިބިއްޖެނަމަ، އެފަދަ އެހެން ކަދުރަކުން ފުއްދާލާނީއެވެ. މިކަމަށް އިރުޝާދުދެއްވާފައިވާ ޙަދީޘްފުޅުގައި، މަދީނާގެ ކަދުރު ފާހަގަކުރައްވާފައިވަނީ، އެހެން ރަށްރަށުގެ ކަދުރަށްވުރެ، މަދީނާގެ ކަދުރު މޮޅުކަމުން ކަމަށް ޢިލްމުވެރިން ވިދާޅުވެފައި ވެއެވެ.



ނޯޓް: މިއީ، އައްޞާރިމް ވެބްސައިޓުން ތަރުޖަމާކޮށްފައިވާ ލިއުމެކެވެ.

ހަމަމިގަލަމުން

އިދާރާ

ވާހަކަ