ދިވެެހި ޤައުމު އޭގެ އެންމެ ހަލުވި ދުވެލީގައި ތަރައްޤީގެ ހަރުފަތްތައް ގިރާކުރަމުން ކުރިއަށްދިޔުމަށް މަސައްކަތްކުރާ މިންވަރާ ކައިރި މިނެއްގައި ވެސް، ދިވެހި ޤައުމިއްޔަތުގެ އެންމެ މުހިއްމު ބައިކަމުގައިވާ ދިވެހިބަހުގެ ތަރައްޤީއަށް ދިވެހީން ސަމާލުކަން ދޭބާވައެވެ! ދިވެހިބަހާ ނުލައި ދިވެހި ޤައުމިއްޔަތު ދެމެހެއްޓޭނެބާވައެވެ! ބަސް ތަރައްޤީކުރުމަކީ ޤައުމީ ތަރައްޤީއަށްޓަކައި މުހިއްމު ކަމަކަށް ނުވޭބާވައެވެ!

ދިވެހިބަހާއި ބަހުގެ ހުރިހައި ފަންނުތަކެއް ދިރުވައި އާލާކޮށް, ތަރައްޤީކުރުމަށް

އިތުރަށް...

ޙަސަން ޒަހީން

ދިވެހިބަހަކީ ދިވެހިންގެ މާދަރީބަހެވެ. ދިވެއްސަކަށް ވީތީ ފަޚުރުވެރިންވާން ޖެހޭ ބަހެވެ. ދުނިޔޭގެ އެހެން ބަސްތަކާ އަޅައިބަލާ އިރު މުއްސަނދި އެތައް ސިފައެއް ލިބިފައިވާ މަންމަ ބަހެވެ. ވަކި ޚާއްޞަ އަކުރަކާއި އަޑުތަކެއް ލިބިފައިވާ ފަޚުރުވެރި ބަހެވެ. އެހެންނަމަވެސް މި ހުރިހާ ފަޚުރަކާއި ޝަރަފެއް ލިބިފައިވާ ބަސް އެ ގޮތުގައި އޮތް ނަމަވެސް އަޅުގަނޑުމެން ދިވެހިން މި ދަނީ އެ ބަސް ދޫކޮށްލަމުންނެވެ. ދިވެހިބަހުގެ ކުރިއަށް އެހެން ބަސްތައް ނެރެ އިސްކުރަމުންނެވެ.

ސަބަބެއް ނެތިއެއް ނޫނެވެ. ސަބަބުތައް ބައިވަރެވެ.

ޢަބުދުލުޢަޒީޒު ޖަމާލު އަބޫބަކުރު (މާޒީ)
   

އިތުރަށް...

ޢަބުދުލްޢަޒީޒު ޖަމާލް އަބޫބަކުރު
     
ހުސްނޫނަކީ ދިވެހިބަހުގައި ވަރަށް މުހިއްމު ދައުރެއް އަދާކުރާ އެއްޗެކެވެ. ހުސްނޫނު އިހުމާލުކޮށްލެވުމުން ހަމައެކަނި ބަދަލުވަނީ ލަފުޒު ކިޔާ ގޮތެއް ނޫނެވެ. ލަފުޒު ވެސް ބަދަލުވަނީ އެވެ. މާނަ ވެސް ބަދަލުވަނީ އެވެ. މި ޞަފުހާގައި މިއަދު އަޅުގަނޑު މި ބަލައިލަނީ މި ފަދަ ދެ ލަފުޒެއްގެ މާނައިގެ މައްޗަށެވެ.
     
ހީގަތުމަކީ ކޮބައިތޯއެވެ؟ އެއީ ހިނިއައުންތޯއެވެ؟ ނުވަތަ އެއްޗެއް އޮޅުންބޮޅުންވުންތޯއެވެ؟ ނުވަތަ ހީކެރުވުންތޯއެވެ؟

ޢަބްދުލްޢަޒީޒު ޖަމާލު އަބޫބަކުރު

ދެފުށްކެހެރި އަކީ ދެ ފުށުން ތަތްލާ ކަހަލަ ޓޭޕަށް ދިވެހިން ކިޔަން ފެށި ނަމަކެވެ. "ޑަބަލް ސައިޑެޑް ޓޭޕް" އަށް ދެ ފަރާތުން ތަތްވާ ޓޭޕޭ ކިޔުމަށް ވުރެ ފަސޭހަ ގޮތަކަށް ނަން ކިޔުމަށް ޓަކައެވެ.  ދިވެހިންނަކީ ވަރަށް ފަސޭހައިން ނަން ހަދައިލާ ބަޔެކެވެ. އަޅުގަނޑުމެން ކުޑައިރު ބާޒާރުގައި ވިއްކަން ހުންނަ ގުޅަޔަކަށް ވެސް ވަރަށް ރީތި ނަމެއް ކިޔައެވެ. މި ދެންނެވި ފަދަ ގުޅަ ފުޅިއެއް، މީހަކު ބުނެގެން މަޖީދީ މަގު 70 ނަންބަރު ފިހާރައިން އަޅުގަނޑު ގޮސް ގަތް ހަނދާން މިހާރުވެސް އެބަ ހުއްޓެވެ.

އަޅުގަނޑުމެންގެ ފަޚުރުވެރި ދިވެހިބަހަކީވެސް އެހެން ބަސްބަހުގެ ޠަބީޢަތާ އެއްގޮތަށް ހެދި ބޮޑުވަމުން ތަރައްޤީވަމުން އަންނަ ބަހެކެވެ. އަދި މިބަހުން ވާހަކަދައްކާ މުޖުތަމަޢެއް ދިރިއުޅޭތަނަކާއި ޙާލަތަކާއި އެ ބަޔެއްގެ ފެންވަރާ ގުޅިގެން އެކި ސަރަޙައްދުތަކުގައި ވެސް ތަފާތުތަކެއް ހުންނަ ބަހެކެވެ. ޖުޣުރާފީގޮތުން އެ މުޖްތަމައެއް ދިރިއުޅޭ ތަނަކާއި ދަތުރުފަތުރާއި މުޢާމަލާތުގެ ދުރު ގާތްމިނާއި ތަޢުލީމީ ފެންވަރުގެ ސަބަބުން މި ތަފާތު ބޮޑުވެ ކުޑަވުމަށް މަގުފަހިވަމުން އަންނަ ބަހެކެވެ. މިއީ ދުނިޔޭގެ ހުރުހައި ބަހެއްގެވެސް ޠަބީޢަތެވެ. މިދެންނެވި ތަފާތަށް އަދަބިއްޔާތުގެ ޢިލްމުވެރީން ނުވަތަ ބަސްވާރުން ދީފައިވާ ނަމަކީ ބަހުރުވައެވެ.

ދިވެހިބަހުގެ އަކުރުތަކާއި ފިލިތަކުގެ ޙަޤީޤީ ބޭނުމަކީ ބަހުގެ އަޑުތަކާއި އަޑު ނެރެންވީ ގޮތް ފާހަގަކޮށްދިނުމެވެ. އަކުރުތަކަކީ އަޑުތަކުގެ ނިޝާނެވެ. ފިލިތަކަކީ އެ އަޑުތައް "އިއްވަން" ވީ ގޮތް އަންގައިދިނުމެވެ. ވީމާ، އަޑެއް ރަމްޒުކޮށްދޭ އަކުރާއި އަޑުނެރެންވީ ގޮތް އަންގައިދޭ ނިޝާންކަމަށްވާ ފިލި، ހަމަޔަށް ނެތް ނަމަ، އެ އަޑު ފުރިހަމަޔަށް "ނެރެވޭނޭ" ގޮތެއް ނޯންނާނެއެވެ.

ޢަބްދުލްޢަޒީޒު ޖަމާލު އަބޫބަކުރު

---

އިތުރަށް...

ދިވެހިބަސް ކިޔަވައިދެއްވާ ބައެއް ބޭފުޅުންނަށް ދިވެހިބަހުގައި ޚާއްޞަނަމާއި ޢާއްމުނަން ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތާ މެދު އޮޅުން އަރާ ކަމަށް ވިދާޅުވެ އެވެ. މި ފަދަ ބައެއް ބޭބޭފުޅުން އަޅުގަނޑާ ވެސް މި ސުވާލު ކިތަންމެ ފަހަރަކު ކުރައްވައިފައި އެބަ ހުއްޓެވެ. އަދި މި ފަދަ ބައެއް ބޭފުޅުން ހަމަ ޚާއްޞަކޮށް ފިނިފެންމާ އެއީ ޚާއްޞަނަމަކަށް ނުވާނެ ގޮތެއް ނޯންނާނެ ކަމަށް ވިދާޅުވެ ބަހުސް ވެސް ކުރައްވައެވެ. މި ފަދަ ބޭފުޅުންނަށް އަޅުގަނޑު އަރުވާ ޖަވާބު ވަރަށް ޞަރީޙައެވެ.

ކޮންމެ ޅެމަކަށް ވެސް ރީތި ލަވަަޔަކަށް ވެވިދާނެ އެވެ. ނަމަވެސް ކޮންމެ ލަވައެއް، ޅެމަކަށް ނުވާނެ އެވެ. އެހެނީ ލަވައަކީ އަޑުގެ, އެއް ގޮތްކަން ހިމެނޭ، އަޑުގެ ބައިތަކެއް (ރާގެއް) ގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށް ހަދާ އެއްޗެކެވެ. އަދި އޭގެ ސަބަބުން އަޑުއަހާ މީހުން އެ ބައި މީހުންގެ ވަށައިގެންވާ ވެށި ހަނދާންނައްތުވައިލާ ފަދަ އަޑެއްގެ މައްޗަށް ބިނާކުރެވިފައިވާ އެއްޗެކެވެ. ނަމަވެސް މިޔާ ޚިލާފަށް ޅެމަކީ މާނަ ފުން ބަސްތަކަކާއި އަކުރުތަކަކުން އެކުލެވިފައިވާ މާ ޢިލްމީ އެއްޗެކެވެ. އާދައިގެ މީހުންގެ ކުރިމަތީގައި ލަވައިގެ އަގު ބޮޑަސް ޢިލްމީ އަދަބީ މީހުންގެ ކުރިމަތީގައި ޤަދަރު ބޮޑުވާނީ ޅެމުގެ އެވެ.

ބަސްބުނެ އުޅޭ އިރު ބަހުގެ ހަމަތަކާ ޚިލާފަށް އެކި ލަފުޒު ބޭނުންކުރާ ވާހަކައަކީ މިހާރު ޢާއްމު ވާހަކައެކެވެ. މި ގޮތުން ނޫސްތަކުގައި މިހާރަކަށް އައިސް މި ދެންނެވި "ފި" އާއި "ޖެ" އޮޅުވައިލައިގެން ފަލަ ސުރުޚީތައް ވެސް ލިޔެފައި ހުއްޓައި އެބަ ފެނެއެވެ. މިސާލަކަށް " މުޙައްމަދު، ކޯޓުގައި އެދެފި". "އެދިއްޖެ" ލިޔަންޖެހޭ ތަންތާނގައި މި ގޮތަށް ލިޔެފައި ހުއްޓައި އެބަ ފެނެ އެވެ. "ހިނގައްޖެ"އޭ ބުނަން ޖެހޭ ތަންތާނގައި "ގޮސްފި"އޭ ބުނެ ލިޔެ ކިޔައި ހަދަނީ މަދެއް ކޮށެއް ނޫނެވެ. އެހެނަސް މިއީ ދިވެހިބަހުގައި ވަރަށް ހަރުދަނާ ހަމައަކުން ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކަމެކެވެ. މިކަންކަން ނޭނގެނީ އެކަންކަން އޮޅުން ފިލުވައިލާން އެންމެ ކުޑަ މިނުން ފޮތެއްގެ ތެރައަށް ކަޅި ވެސް ނޭއްލާތީ ކަމަށް ވެދާނެ އެވެ!

ދިވެހިބަހުގެ ހަރުދަނާ ހަމަތަކުގެ ތެރެއިން އައިބައިފިލީގެ ހަމަތަކަކީ، ގިނަ ބަޔަކު އިހުމާލުވެ، ނެތެމުންދާ ހަމައެއް ކަމަށާއި މި ހަމަ ގެއްލިގެން ހިނގައްޖެ ނަމަ އެއީ ބަހަށް ލިބޭ ދެރައެއް ކަމަށް އަޅުގަނޑު "ފަންވަތުގައި" ލިޔެފައި ވާނެ އެވެ.
 
މިއަދު އަޅުގަނޑު މި ލިޔުން މި ލިޔަނީ ފަހުގެ ޗާޕެއްގައި ވެސް މި ހަމަ ހިފަހައްޓައި ލިޔެފައިވާ ތަން ފެނުމުން އެ ވާހަކަ އުފަލާއެކު ފާހަގަކޮށްލުމަށް